Inleiding

Onder dramatische omstandigheden sloten de Brabantse steden in 1415 een broederschap. Op 25 oktober van dat jaar was hertog Anton van Brabant, die regeerde vanaf 1406, gesneuveld in de slag bij Azincourt en het hertogschap viel toe aan zijn oudste zoon, de twaalfjarige Jan IV. Ondertussen probeerden allerlei buitenlandse vorsten en enkele Brabantse edelen te profiteren van het machtsvacuüm. Om de situatie het hoofd te bieden sloten de Brabantse baronnen, ridders, edelen en de machtige steden Leuven, Brussel en Antwerpen een verbond, waarin zij beloofden het land en hun minderjarige vorst in bescherming te nemen. Anders gezegd, vanuit het perspectief van de Brabanders functioneerde Jan IV als een modern staatshoofd, als een symbool van de eenheid.

Merkwaardig genoeg zou het verbond later een rol gaan spelen in een staatsgreep juist tegen Jan IV. In 1420 was deze minderjarige en labiele hertog onder invloed geraakt van de Hollandse graaf Jan van Beieren, en een kliekje edelen en patriciërs. Nu beriepen de Brabanders zich op het verbond om de hertog af te zetten en zo diens raadgevers buitenspel te zetten. Een heftige woordenstrijd volgde. In die context werd een kopie gemaakt van het verbond.

Ook om een andere reden is deze tekst interessant. Het verdrag past in een lange reeks van nationale verbonden die in vanaf het midden van de dertiende eeuw in Brabant werden gesloten. Steeds waren de steden daarbij betrokken, in sommige gevallen de edelen.

Fysieke beschrijving

Het afschrift van de oorkonde is geschreven in een vijftiende-eeuwse cursiva. De tekst is opgenomen in een klein papieren cartularium. Ketting- en haarlijnen zijn goed zichtbaar. Een latere, (negentiende-eeuwse?) hand heeft met potlood aantekeningen gemaakt.