Middeleeuwse Paleografie

Dossier № 12: Hoe word je keizer?

Koninklijke Bibliotheek Brussel, ms. IV 687, f. 56r

Inleiding

De Brusselse stadspensionaris Peter van der Heiden (+1474) was een machtig man. Als hoofd van de Brusselse administratie was hij de belangrijkste woordvoerder van de Staten van Brabant, vergelijkbaar met de latere Hollandse raadspensionarissen Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt. Van der Heiden was echter meer dan alleen een kundig administrator en een machtspoliticus, hij was ook een literator. Deze laatste rol wordt duidelijk in de Latinisering van zijn naam naar Petrus de Thimo (naar het heideplantje tijm). Hij schreef gedurende zijn leven verschillende kronieken over het hertogdom Brabant en de stad Brussel, zowel in het Latijn als in het Middelnederlands.

Mogelijk had Peter rond 1440 het plan een allesomvattende geschiedenis van de westelijke samenleving te schrijven. Een tekst daarvan is niet overgeleverd, maar wel een zelfgeschreven kladboekje met allerlei historische aantekeningen.

Het eerste hoofdstuk van het tweede of derde boek zou gewijd zijn aan de wezenlijke vraag of je als keizer wordt geboren (bij oyrien) of wordt gekozen (bij coosen).

Fysieke beschrijving

Papieren codex. De ketting- en haarlijnen zijn goed zichtbaar op de foto.
Gothische cursiva. Haastig geschreven. Autograaf van Petrus de Thimo.

Opvallend veel leestekens in de tekst.

Linksboven is een ruimte opengelaten om een grote K (lombarde) aan te brengen.

De onderste regels zijn erg scheef.

Marginale aantekeningen dateren uit de zestiende eeuw. Waarschijnlijk heeft deze persoon ook de tekstdelen onderstreept.